Onderzoek en ervaring leert ons dat personen met een cognitieve beperking vaker pijn ervaren dan gezonde mensen, wat regelmatig leidt tot onbehandelde pijn ondanks de hoge prevalentie binnen deze groep zorgvragers. Pijnmanagement bij personen met verstandelijke beperkingen vormt een aanzienlijke uitdaging. Het niet herkennen van pijn, mede veroorzaakt door de beperkte uitingsmogelijkheden bij de zorgvragers, heeft een grote impact op hun levenskwaliteit.

Een nauwkeurige pijnmeting is essentieel voor effectieve pijnbestrijding. Het is hierbij een dagelijkse uitdaging om een correcte pijninschatting te garanderen over de verschillende zorgcontexten heen. We willen pijngedrag immers ten allen tijde en adequaat kunnen lezen, ook als mama, papa of een opvoedkundige met ervaring niet aanwezig zijn. Op die manier willen we de pijnobservatie kunnen objectiveren in een context waarin we niet over voldoende voorkennis beschikken.

Binnen de zorg voor kinderen en volwassenen met een cognitieve beperking werken we heel erg op maat van hun individuele mogelijkheden en beperkingen. “Wie ben jij, en wat kunnen we voor je doen?” is daarbij ons credo in Leieborg.

Met die visie ontwikkelden we in 2010 reeds de VOPS-MB. Toen al merkten we op dat enkel een geïndividualiseerde aanpak een winst kon betekenen voor deze heel heterogene groep zorgvragers. Er waren op dat moment -zo bleek uit een eerste onderzoek- wel al een aantal pijnschalen, doch daarbij werd geen rekening gehouden met individuele mogelijkheden/beperkingen. Het kwam er in de praktijk op neer dat er zou gescoord worden op kenmerken waaraan de zorgvrager onmogelijk kon voldoen.

Na intern in Leieborg meer dan een decennium ervaring op te doen met de VOPS-MB pijnschaal, kregen we steeds meer de vraag om de schaal uit te rollen. Vooraleer we in 2024 de rollout in Vlaanderen startten, werd de VOPS-MB gevalideerd en geoptimaliseerd d.m.v. een onderzoek in samenwerking met Universiteit Gent en UZ Gent.

De VOPS-MB pijnschaal blijkt uniek in zijn benadering, omdat deze werkt op maat van de individuele patiënt. Waar andere gestandaardiseerde pijnschalen vaak generieke kenmerken hanteren, biedt deze schaal de mogelijkheid om pijnsignalen te kiezen die specifiek relevant zijn voor de individuele patiënt met een meervoudige beperking. Zo wordt de pijnbeoordeling gebaseerd op unieke uitingspatronen van elke persoon, in plaats van op gestandaardiseerde kenmerken. Dit maakt de pijnschaal zowel innovatief als logisch, gezien de uiteenlopende mogelijkheden en beperkingen van elke patiënt.

Het gevoerde onderzoek bevestigde de betrouwbaarheid van de pijnschaal, zowel voor algemene pijnscores als voor specifieke pijnkenmerken.

De hoge interbeoordelaarsbetrouwbaarheid suggereert dat de schaal ook door onbekende observatoren op een betrouwbare manier kan worden gebruikt, wat cruciaal is voor de toepassing in verschillende contexten, zoals ziekenhuisomgevingen.

 

De publicatie van het onderzoek zal gebeuren in Tijdschrift voor Geneeskunde en Gezondheidszorg (ten laatste in maart 2025)

Bij de opstart van de VOPS-MB pijnschaal hoort een multidisciplinaire training die we ter plaatse in uw zorginstelling geven.
Na deze training kan u meteen de VOPS-MB implementeren.
Bij interesse: dennis.boonen@leieborg.be